Để Quan họ mãi ngân vang

Tối chủ Nhật hàng tuần, tại đình Diêm Thọ, phường Đại Phúc (thành phố Bắc Ninh), lời ca Quan họ đằm thắm, mượt mà của các thành viên CLB Quan họ Thực hành khu phố 5, 6 được cất lên vang vọng khắp các ngõ phố. Là CLB Quan họ Thực hành nhưng các thành viên lại chủ yếu luyện tập hát các làn điệu Quan họ cổ đối đáp. Lời ca mộc mạc, giản dị, chân tình của các liền anh, liền chị nơi đây làm níu bước chân bao du khách gần, xa.

Liền chị Nguyễn Thị Hương, sinh năm 1986, là thành viên trẻ của CLB bộc bạch: Tôi tham gia CLB năm 2018, ban đầu chưa biết hát Quan họ, chỉ là yêu thích văn hóa, văn nghệ, vào CLB được nghệ nhân Nguyễn Thị Lan dìu dắt, dạy bảo, uốn nắn từng câu chữ để lời ca Quan họ được mượt mà “vang, rền, nền, nảy”. Ngoài ra, tôi cũng tự học theo các kênh trên mạng internet, học qua các liền anh, liền chị ở các buổi giao lưu. Đến nay Quan họ là tình yêu sâu sắc với tôi, tuần nào bận không tham gia sinh hoạt CLB là nhớ lắm, nhớ câu ca, làn điệu, nhớ các anh Hai, chị Hai.

CLB Quan họ Thực hành khu phố 5, 6, phường Đại Phúc ngày đầu thành lập có 22 thành viên, nay lên tới 31 người. Nhớ lại những tháng, ngày đầu tiên khi CLB mới đi vào hoạt động, nghệ nhân Nguyễn Thị Lan, sinh năm 1958, Chủ nhiệm CLB cho biết: Với tình yêu Quan họ, tôi đã cùng một số chị, em trong khu đứng lên đi đến từng nhà vận động mọi người tham gia. Không phải làng Quan họ gốc, song với vốn liếng học được từ các nghệ nhân, tôi đã trực tiếp truyền dạy cho các thành viên. May mắn là các chị, em trong CLB đều là những người yêu thích Quan họ nên việc truyền dạy thuận lợi hơn, từ câu dễ đến câu khó.

Với sự kiên trì rèn luyện câu ca, đến nay CLB có gần 10 thành viên thuộc 150 bài Quan họ cổ, gần 20 thành viên thuộc nằm lòng 50 bài. Tiêu biểu là các cặp liền chị: Nguyễn Thị Hòa, Nguyễn Thị Tuyến; Nguyễn Thị Hảo, Nguyễn Thị Huyền... Để việc truyền dạy được hiệu quả, nghệ nhân Lan đã in từng bài Quan họ cho các thành viên học, ngoài việc uốn nắn tại buổi sinh hoạt, các liền anh, liền chị về nhà tiếp tục rèn luyện. Điều đặc biệt ở CLB là trong các buổi sinh hoạt chỉ học ca Quan họ cổ, học nền nếp, văn hóa giao tiếp, ứng xử lịch lãm của người Quan họ. Các thành viên được truyền dạy từ cách mặc trang phục, cách chít khăn mỏ quạ, cách thưa gửi trong canh hát... Vì vậy, dù là CLB Quan họ thực hành nhưng các thành viên hiểu rõ về canh hát Quan họ truyền thống, về các chặng lề lối... Người được ví như “linh hồn” của CLB là nghệ nhân Nguyễn Thị Lan. Với niềm đam mê Quan họ, từ những năm 2000, bà đã tìm đến các nghệ nhân ở Viêm Xá để học hát Quan họ cổ. Năm 2007, bà cùng với liền chị Nguyễn Thị Hòa đạt giải Nhất Hội thi hát Quan họ đối đáp đầu xuân ở nội dung 150 câu. Với vốn liếng Quan họ học được, nghệ nhân Lan thường xuyên trau dồi câu ca, kiến thức Quan họ để tiếp tục truyền dạy cho các liền anh, liền chị khu 5, 6 phường Đại Phúc.

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh cho thế hệ trẻ quê hương, CLB Quan họ Thực hành khu phố 5, 6 còn thành lập lớp truyền dạy Quan họ măng non cho các cháu từ 4 đến 10 tuổi. Lớp Quan họ măng non thường xuyên thu hút hơn 10 cháu tham gia tập luyện, đều đặn nhất là vào dịp hè. Việc truyền dạy cho thế hệ trẻ cũng do nghệ nhân Nguyễn Thị Lan đảm nhiệm. Chia sẻ về quá trình học hát Quan họ, Nguyễn Thị Lan Anh, 8 tuổi, lớp 3A2, Trường Tiểu học Đại Phúc cho biết: Chủ Nhật hàng tuần em được ra sinh hoạt tập luyện cùng CLB. Em rất thích hát các làn điệu Quan họ, hòa mình vào lời ca giúp em giảm bớt căng thẳng trong học tập. Ở trường, lớp em tự tin tham gia các chương trình văn nghệ và biểu diễn các làn điệu Quan họ được thầy, cô, bạn bè yêu thích và quý mến.

CLB Quan họ Thực hành khu phố 5, 6 tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ là lực lượng nòng cốt của phường, biểu diễn tại các lễ hội, các chương trình của địa phương phục vụ nhiệm vụ chính trị, văn hóa, xã hội. Năm 2018, CLB được tỉnh công nhận làng Quan họ thực hành và được hỗ trợ kinh phí hoạt động. Đây là niềm động viên, khích lệ giúp các thành viên CLB ngày càng chăm chỉ, hăng say, nỗ lực rèn luyện câu ca để câu Quan họ mãi ngân vang, bay xa, lan tỏa đến bạn bè muôn phương.  

Buổi sinh hoạt của CLB Quan họ Thực hành khu phố 5, 6, phường Đại Phúc.

Thế hệ măng non của CLB Quan họ Thực hành khu phố 5, 6

tập luyện hát Quan họ.

Trần Văn Quân – CC văn hoá TT