Di tích cấp tỉnh từ đường họ Phạm

03/01/2025 08:00

(BNP) - Từ đường họ Phạm, khu phố Tiến Bào, phường Phù Khê, thành phố Từ Sơn được xây dựng vào năm 1565, những năm 1945 từ đường bị phá huỷ, con cháu dòng họ đã chuyển đồ thờ, 3 gian tiền tế và hậu đường vào nhà ông trưởng họ. Năm 1992, từ đường họ Phạm được chuyển đến vị trí hiện nay ở giữa khu phố, bên cạnh ngôi đình Tiến Bào cổ kính.

Từ đường họ Phạm là nơi thờ cụ thuỷ tổ họ Phạm là ông Phạm Cương Nghị có công tới dựng làng, lập nghiệp ở trang Liên Bào, huyện Đông Ngàn, xứ Kinh Bắc (nay thuộc thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh và một phần huyện Đông Anh, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội).

Từ đường có kiến trúc hình chữ “Nhị” gồm: 3 gian Tiền đường và 3 gian Hậu cung. Tiền đường được làm bằng gỗ xoan, kiến trúc kiểu bình đầu bít đốc trên có tay ngai.

Trên đỉnh nóc từ đường đắp nổi chữ Hán “Đại Phạm tộc” (tức tộc họ Phạm là dòng họ lớn, lâu đời ở địa phương).

Hai bên xây cột trụ lồng đèn.

Kết cấu kiến trúc tòa Tiền đường theo kiểu “con chồng kẻ truyền” được bào soi kỹ lưỡng, phần chạm khắc trang trí tập trung chủ yếu ở đầu bẩy, cốn mê với chủ đề hoa lá, vân mây cách điệu.

Hậu cung 3 gian gỗ xoan, được xây dựng theo kiểu bình đầu bít đốc trên có tay ngai, cửa mở 3 gian theo kiểu thượng song hạ bản.


 

Hiện nay, nhà thờ còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị như: Gia phả, bài vị, hương án, ngai thờ, bộ chấp kích…

Hoành phi, câu đối…

Cùng 07 đạo sắc phong.

Sắc phong sớm nhất có niên đại Thống Nguyên nguyên niên (1522), sắc phong muộn nhất có niên đại Cảnh Hưng 3 (1742).

Đặc biệt là bia đá “Phạm tộc chư danh công bí ký” đặt trên lưng rùa đá ghi rõ truyền thống khoa bảng, hiếu học của dòng họ.

Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích và Quyết định công nhận di tích cấp tỉnh.

Bảng ghi công đức tôn tạo, xây dựng từ đường họ Phạm.

Cạnh từ đường họ Phạm là di tích cấp Quốc gia đình Tiến Bào.

Hàng năm, dòng họ Phạm tổ chức giỗ tổ vào ngày 12 tháng 10 âm lịch để tưởng nhớ công ơn các bậc tiền nhân. Dịp Quốc khánh 02/9 dương lịch hàng năm, dòng họ tổ chức trao thưởng cho con em đạt thành tích cao trong học tập tại từ đường. Từ đường họ Phạm được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 934/QĐ-UBND ngày 04/08/2011.

H.T