Di tích lịch sử - văn hóa đền thờ Tiến sĩ Nguyễn Ngô Chung

Đền là nơi thờ Tiến sĩ Nguyễn Ngô Chung, (sinh năm 1647) tại làng Cẩm Chương (Cẩm Đường) tổng Tam Sơn, huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, nay là khu phố Cẩm Giang, phường Đồng Nguyên, thành phố Từ Sơn.

Năm 1676, ông thi đỗ Tiến sĩ, được triều đình nhà Lê bổ nhiệm làm quan và cử đi xứ nhà Thanh. Ông làm quan đến chức Hộ bộ Thượng thư tước Khánh Sơn Hầu, sau đó ông về nghỉ ngơi và mất tại quê nhà năm 1719, thọ 75 tuổi. 

Do có nhiều công lao với nước, với dân, ông đã được triều đình nhà Lê phong tước Quận Công, hàm Thiếu bảo và gia phong "Hiển mộ hoàng liệt tích hựu linh sang Đại vương", sắc cho dân Cẩm Chương lập đền và thờ ông ở đình làng làm Hậu thần. Trước mặt đền là hồ lớn, tạo cảnh quan thoáng mát cho di tích.

Cổng chính đền được xây dựng bằng đá xanh.

Cổng phụ còn lưu giữ được kiến trúc cổ…

Hiện, đền được xây dựng trên khuôn viên rộng 2441,1m², kiến trúc kiểu chữ Nhị, bao gồm có Tiền tế và Hậu cung.

Tiền tế 5 gian 2 dĩ, bộ khung chịu lực hoàn toàn bằng gỗ lim, to chắc khỏe.

Trên các cấu kiện kiến trúc, câu đầu của Tiền tế được đục, chạm hình vân mây, hoa lá cách điệu.

Hậu cung 3 gian, kiến trúc giống Tiền tế.

Hiện, đền còn lưu giữ được 01 cuốn gia phả thế kỷ thứ XIX cùng ngai thờ, hương án, giá văn, hoành phi, câu đối…

Đặc biệt là bia đá dựng năm Bảo Thái bát niên (1727), ghi rõ công lao của Tiến sĩ Nguyễn Ngô Chung.

Trong đền có Nhà bia thờ các Anh hùng Liệt sĩ của khu phố.

Bia ghi công đức xây dựng, tôn tạo đền.

Bên trái đền là di tích lịch sử - văn hóa Quốc gia đình Cẩm Giang.

Phần mộ Tiến sĩ Nguyễn Ngô Chung nằm giữa cánh đồng ở cuối khu phố Cẩm Giang.Đền không có ngày hội riêng, vào ngày hội chính của làng (10 tháng 2 âm lịch), đền mở cửa để nhân dân đến tế lễ. Ngày 06 tháng 06 (âm lịch) ngày giỗ Tiến sĩ Nguyễn Ngô Chung, con cháu dòng họ tổ chức tế lễ tại đền.

Di tích đền thờ và phần mộ Tiến sĩ Nguyễn Ngô Chung được xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá cấp tỉnh theo Quyết định số 1598/CT ngày 30/11/1996.