Bắc Ninh đi đầu thực hiện chính sách với nghệ nhân và các làng Quan họ

15/03/2019 10:14

BNP) – Sau 10 năm Dân ca Quan họ được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Bắc Ninh đã có nhiều hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Dân ca Quan họ. Nổi bật là việc ban hành nhiều chính sách đối với các nghệ nhân và các làng Quan họ, qua đó, thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm của tỉnh đối với việc giữ gìn hồn cốt, tinh hoa văn hóa của quê hương, dân tộc.

Các nghệ nhân Dân ca Quan họ thôn Viêm Xá trong một buổi sinh hoạt tại Nhà chứa Quan họ.

Trong 10 năm (2009 – 2019), Bắc Ninh đã triển khai 2 đợt xét tặng danh hiệu nghệ nhân Dân ca Quan họ cho 71 nghệ nhân, trong đó, đợt 1 là 41 nghệ nhân, đợt 2 là 30 nghệ nhân. Ngày 21/5/2013, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 190/2013/QĐ-UBND về việc Quy định chế độ đãi ngộ đối với nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh, theo đó, nghệ nhân Dân ca Quan họ được hưởng số tiền trợ cấp bằng 1 lần mức lương cơ sở/tháng. Khi nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú, Nghệ nhân Nhân dân sẽ được hưởng số tiền trợ cấp hàng tháng lần lượt bằng 1,5 lần và 2 lần mức lương cơ sở. Ngoài ra, các nghệ nhân cũng được hưởng chế độ bảo hiểm y tế hàng năm và các chế độ mai táng phí. Bắc Ninh là tỉnh đi đầu và duy nhất trong cả nước có chính sách trợ cấp hàng tháng cho nghệ nhân Dân ca Quan họ - những “báu vật nhân văn sống”, qua đó, giúp các nghệ nhân tiếp tục nuôi dưỡng đam mê, nhiệt huyết, cống hiến tài năng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị Di sản văn hóa của dân tộc.

Tại buổi Gặp mặt và biểu dương các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ diễn ra vào ngày 15/2, tỉnh Bắc Ninh đã vinh danh 19 tập thể, 18 cá nhân tiêu biểu trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh, đồng thời, trao Bằng công nhận 44 làng Quan họ gốc. Đây là sự kiện nằm trong chuỗi các hoạt động chào mừng Festival “Về miền Quan họ 2019” và kỷ niệm 10 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Mới đây, Bắc Ninh có chủ trương hỗ trợ kinh phí hoạt động đối với làng Quan họ gốc, làng Quan họ thực hành trong tỉnh; các CLB Quan họ trong và ngoài tỉnh. Theo đó, từ năm 2019, các làng Quan họ gốc trên địa bàn được hỗ trợ 30 triệu đồng/lần/năm; làng Quan họ thực hành được hỗ trợ 20 triệu đồng/lần/năm; CLB Quan họ trong và ngoài tỉnh được hỗ trợ 20 triệu đồng/lần (nếu có lãnh đạo tỉnh đến thăm). Việc hỗ trợ trên nhằm động viên, khích lệ các làng Quan họ, CLB Quan họ tiếp tục đóng góp tích cực vào công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Đến hẹn lại lên, hàng năm vào những ngày đầu xuân mới, các đồng chí lãnh đạo tỉnh đều đến dâng hương tại Đền Vua Bà – Thủy tổ Quan họ (thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) và gặp mặt tri ân các nghệ nhân, nghệ sĩ, liền anh, liền chị Dân ca Quan họ, với tài năng, tâm huyết và trách nhiệm đã góp phần quan trọng vào công tác bảo tồn, phát huy Di sản văn hóa Quan họ. Đây cũng là nơi có nhiều nghệ nhân Dân ca Quan họ, hay còn được gọi là “báu vật nhân văn sống”. Đó là nghệ nhân Nguyễn Thị Bàn, 88 tuổi; Ngô Thị Lịch, 92 tuổi; Trần Thị Phụng, 96 tuổi, mỗi nghệ nhân đều sở hữu tới 300 bài Quan họ cổ, có thời gian từ 50 - 60 năm thực hành diễn xướng dân gian và tích cực truyền dạy Dân ca Quan họ cho nhiều thế hệ, đặc biệt hơn là các nghệ nhân này đều vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Bàn chia sẻ: Được sinh ra và lớn lên trên cái nôi của Quan họ, tuổi thơ của tôi gắn liền với những câu hát, lời ru của ông bà, cha mẹ trong những buổi chơi Quan họ, theo bà, theo mẹ ra đồng cũng ca Quan họ. Xuất phát ban đầu là do say mê với những bài Quan họ thì học, rồi hát và không muốn Quan họ bị mai một thì đã tích cực truyền lại cho các thế hệ sau. Tôi thấy vinh dự và tự hào khi được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú và được hưởng chế độ đãi ngộ của tỉnh.

Hàng tháng vẫn được cán bộ xã gửi trợ cấp của tỉnh tới tận tay, theo nghệ nhân Trần Thị Phụng, đây là nguồn động viên lớn lao của Nhà nước, của tỉnh thể hiện sự quan tâm chăm lo đối với các nghệ nhân Dân ca Quan họ. Ở cái tuổi 96, dù bàn tay đã run, chân bước đã chậm nhưng nghệ nhân Phụng vẫn đủ minh mẫn để trò chuyện với chúng tôi. Thậm chí, thỉnh thoảng nghệ nhân còn ngân nga một vài câu Quan họ cổ, dù hàm răng chẳng còn mấy chiếc, giọng đã yếu, nhưng vẫn thể hiện được sự đằm thắm trong làn điệu Quan họ mượt mà. 

Nhân kỷ niệm 10 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh đến làng Nội Ninh vào một buổi chiều xuân tháng Hai để thăm, tặng 30 triệu đồng cho CLB Quan họ Nội Ninh - 1 trong 5 làng Quan họ gốc (Nội Ninh, Hữu Nghi, Giá Sơn, Mai Vũ, Sen Hồ) bên bờ Bắc sông Cầu thuộc tỉnh Bắc Giang. Liền chị Đàm Thị Bùi, chủ nhiệm CLB Quan họ Nội Ninh xúc động nói: Tôi cũng như các thành viên khác trong CLB Quan họ rất phấn khởi và xúc động khi được lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh quan tâm tặng quà và hỗ trợ kinh phí cho CLB để tiếp tục sinh hoạt. Đây là nguồn động viên to lớn cho CLB trong việc tiếp tục cùng tỉnh Bắc Ninh tham gia giữ gìn và phát huy bản sắc truyền thống của quê hương Kinh Bắc.

Ông Nguyễn Xuân Trung, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh cho biết: Năm 2018 vừa qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ động tham mưu cho tỉnh lập hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân cho 03 nghệ nhân Dân ca Quan họ; danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú cho 15 nghệ nhân Dân ca Quan họ. Trong thời gian tới, với trách nhiệm của ngành Văn hóa, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu nhiều chính sách đãi ngộ để tạo động lực giúp các nghệ nhân có thêm nhiệt huyết cùng ngành thực hiện tốt hơn công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ. Bên cạnh đó, tiếp tục động viên các nghệ nhân tích cực truyền dạy Quan họ cho thế hệ kế cận để Dân ca Quan họ sẽ sống mãi với thời gian.

Từ những thành công trên con đường giữ gìn Di sản 10 năm qua, như thêm một lần khẳng định chỗ đứng vững chắc của Di sản Quan họ trong nhịp sống đương đại. Tin tưởng rằng, trên hành trình thực hiện cam kết với UNESCO về bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị Dân ca Quan họ chắc chắn sẽ tiếp tục được nối dài bằng nhiều cách làm ý nghĩa, thiết thực khác để Di sản Dân ca Quan họ mãi trường tồn, lan tỏa và để mỗi người dân Bắc Ninh nói riêng và những người yêu Quan họ nói chung luôn trân trọng và tự hào khi nhắc về Quan họ./.
H.H