Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Khu di tích Kinh Dương Vương

14/02/2013 01:25
Quần thể di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương, thôn Á Lữ, xã Đại Đồng Thành, huyện Thuận Thành là một trong những điểm du lịch văn hóa tâm linh còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của tỉnh Bắc Ninh. Hàng năm, thu hút hàng vạn lượt du khách trong và ngoài nước hướng về cội nguồn. Để phát huy có hiệu quả giá trị khu di tích này, Bắc Ninh đã lập dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị quần thể khu di tích, góp phần giáo dục tinh thần tự hào dân tộc cho các thế hệ mai sau.
Lăng Kinh Dương Vương, thôn Á Lữ, xã Đại Đồng Thành, huyện Thuận Thành
Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, đông đảo người con đất Việt từ khắp mọi miền lại tìm về khu di tích đền thờ và lăng Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân, Âu Cơ, để tri ân và tưởng nhớ những bậc thủy tổ dân tộc có công khai mở nước nhà.

Trải qua những bước thăng trầm của thời gian, hiện Khu quần thể Lăng và Đền Kinh Dương Vương còn bảo lưu được kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc như: Thần phả, sắc phong, bia đá, hoành phi, câu đối, tín ngưỡng, lễ hội. Đặc biệt là 15 đạo sắc phong của các triều vua phong cho người được thờ là Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Âu Cơ, với các niên đại khác nhau. 

Qua đó, khẳng định vị trí quan trọng của Khu di tích trong đời sống tinh thần của người dân địa phương cũng như sự tôn thờ, ngưỡng vọng của các triều đại lịch sử đối với tiên tổ.  Ông Biện Xuân Phẩm (65 tuổi), người trông nom Đền thờ Kinh Dương Vương cho biết “Năm 1949-1952, giặc Pháp kéo đến thôn Á Lữ, đóng đồn bốt ở đây, phá hoại toàn bộ đền đình chùa, dân làng đã kịp cất giữ một số đồ thờ tự cổ quý như: ngai, kiệu, sắc phong… của đền và đình. Đến năm 1971, nhân dân thôn Á Lữ đã tôn tạo khu Lăng mộ Kinh Dương Vương. Năm 2000, một ngôi đền chung thờ các bậc thủy tổ được phục dựng theo kiểu thức truyền thống”.
 
Với ý nghĩa là một Quần thể di tích lịch sử văn hóa quốc gia có giá trị văn hóa tâm linh của nhân dân trong vùng nói riêng và nhân dân cả nước nói chung. Những năm qua, Khu di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương đã được các cấp, ngành và nhân dân địa phương quan tâm đầu tư tôn tạo tương đối khang trang. Trưởng Thôn Á Lữ Biện Xuân Sáng cho biết: Hiểu được giá trị của di tích văn hóa Khu quần thể Lăng và Đền Kinh Dương Vương, người dân trong thôn đã tích cực tham gia công tác bảo vệ di tích và hàng năm làm tốt công tác chuẩn bị cho Lễ hội để đón du khách thập phương về dâng hương, tưởng nhớ.
 
 Để lo việc đình đám, ngay từ trong năm làng phân công việc cho quan đám và các giáp. Vào hội, ngay từ ngày 12, đền và đình được mở cửa để bao sái đồ thờ tự, phong cờ quạt. Đến ngày 16, làng tổ chức rước nước từ sông Đuống về đình đền để tế lễ quanh năm. Ngày 17, làng tổ chức rước kiệu từ đình xuống đền Thượng và đền Hạ để xin rước các bậc thủy tổ dân tộc về đình để tế lễ và mở hội. Từ ngày 18 đến 24, mỗi ngày một tuần tế. Lễ vật có lợn cả con, bánh trưng, bánh dày. Đến ngày 25, tế giã đám tại đền Thượng và đền Hạ bằng cá gỏi. 

Trong những ngày lễ hội, đã thu hút hàng ngàn vạn “Con lạc cháu Hồng” từ khắp mọi miền đất nước về với khu di tích Lăng và đền thờ, nhằm tri ân và thờ phụng tôn vinh Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân, Âu Cơ là những bậc thủy tổ có công mở nước. 

Nói về tầm quan trọng của Di tích lịch sử Quốc gia Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương, Trưởng phòng Văn hóa thể thao huyện Thuận Thành  Lê Xuân Bắc cho biết: Đây là  quần thể di tích lịch sử văn hóa quốc gia có giá trị văn hóa tâm linh của nhân dân trong vùng nói riêng và nhân dân cả nước nói chung. Hiện di tích  lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa và nghệ thuật. Khu di tích nằm trong không gian thoáng rộng nhưng khá hiu quạnh, nên việc khai thác các giá trị văn hóa lịch sử gắn với quần thể di tích chưa được quan tâm đúng tầm. Đặc biệt, khu di tích chưa gắn kết với hệ thống các di tích lịch sử và các điểm tham quan du lịch khác trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh,  được coi là quê hương của đền, chùa, miếu mạo. Do đó, việc quy hoạch và lập dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị quần thể di tích rất cần thiết.

Hướng tới mục tiêu phát triển du lịch chung của tỉnh, đồng thời đưa quần thể di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương trở thành một sản phẩm du lịch đặc thù của miền Quan họ, năm 2012 Bắc Ninh đã công bố rộng rãi Quy hoạch bảo tồn, tôn tạo phát huy giá trị lịch sử văn hóa quần thể di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương với quy mô hơn 36 ha, tổng mức đầu tư dự toán gần 500 tỷ đồng. Quy hoạch thể hiện sự tri ân các bậc Vương Tổ đã sinh ra các vua Hùng, giữ gìn di sản và thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn tốt đẹp của dân tộc. 

Ông Nguyễn Văn Phong, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và du lịch Bắc Ninh cho biết: Dự án quần thể di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương chia làm 4 hạng mục xây dựng chính gồm: Không gian bảo tồn di tích, tập trung tu bổ, tôn tạo di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương, sân đền, vườn khu lăng mộ; không gian giá trị di tích gồm: Tượng đài thủy tổ, quảng trường văn hóa lễ hội, nhà trưng bày văn hóa... và các dịch vụ phụ trợ để phát triển du lịch văn hóa tâm linh, thu hút du khách và hạ tầng kỹ thuật, san nền, đường giao thông, đường điện. Theo đó, từ nay đến năm 2019,dự án sẽ hoàn thành và đi vào khai thác.

Mùa lễ hội nữa đã về, vùng quê Bắc Ninh – Kinh Bắc lại rộn ràng trong tiếng chống hội. Với trách nhiệm đối với tổ tiên dân tộc, các ngành, các cấp cùng nhân dân địa phương đã, đang và sẽ bảo vệ, phát huy giá trị lịch sử văn hóa của Khu di tích Kinh Dương Vương. Hy vọng, trong tương lai không xa, quần thể di tích Lăng và Đền thờ sẽ trở thành điểm đến của đông đảo người con đất Việt cũng như du khách quốc tế.
Nguyên A Tuấn
Nguồn: BBN