Hát thờ trong sinh hoạt Quan họ làng Diềm

01/12/2017 11:27

(BNP) - Làng Quan họ Viêm Xá (Hoà Long, thành phố Bắc Ninh) hiện nay vẫn lưu giữ và phát huy hình thức hát Quan họ thờ. Đây là một nét đẹp tinh tế, thể hiện đậm nét nhất tín ngưỡng tâm linh của người chơi Quan họ làng Diềm.

 

Hát Quan họ thờ (gọi là Hát thờ) xuất phát từ tấm lòng của người dân làng Viêm Xá đối với các vị thánh thần và Vua Bà Thủy tổ Quan họ, là hình thức Quan họ tham gia vào phần lễ trong những ngày lễ hội và cũng là nghi thức hát đầu tiên mỗi khi làng mở hội và đón Quan họ bạn sang chơi. Hát thờ ở làng Diềm chỉ diễn ra vào 2 dịp trong năm: Hát ở Đền Vua bà Thủy tổ Quan họ ngày mùng 5, 6/2 (Âm lịch) và ở đình làng vào ngày 6/8 (Âm lịch) hàng năm.
Sau khi đón bạn lên chơi, Quan họ làng Diềm đưa bạn vào đình hoặc đền, đôi bên cùng thắp nhang làm lễ. Sau đó, nam một bên, nữ một bên ngồi ngoảnh mặt vào nhau hát. Những câu ca trong hát thờ là thay thế cho những lời ca ngợi công đức thần và cầu khẩn phù hộ cho dân làng, mùa màng bội thu… Chẳng hạn như câu La rằng trong hát thờ: “Chúc mừng thượng đẳng tối linh/ Phù trì dân xã hiển vinh, sang giàu/ Trước đình lệ có rồng chầu/ Đôi bên quy phượng tựa màu non hiên/ Trong đình có động bát tiên/ Có hai quan đám có quyền có danh/ Chúc mừng nữ tú, nam thanh/ Chúc mừng 9 xóm lối danh thọ bày…”
Hát thờ tuân theo nguyên tắc “tiền chủ hậu khách”, ngoài giọng La rằng còn có các giọng lề lối cơ bản khác như Tình tang, Cái ả, Bạn kim lan, Cây gạo. Sau hát thờ, Quan họ làng dẫn Quan họ bạn đi chơi hội hoặc đón nhau vào nhà chứa, bắt đầu những canh hát thâu đêm…
Ở làng Diềm ngày nay, những nét tinh tế, những lề lối cơ bản của hình thức Hát thờ vẫn được người Quan họ gìn giữ, duy trì đều đặn, đây cũng là nét văn hóa đặc thù trong sinh hoạt Quan họ làng Diềm./.

 

M.T