Mồng 5 Hội Ó chẳng cho nhau về

Tục truyền hội làng Ó được mở vào ngày mùng 5 Tết với canh hát quan họ và phiên chợ Âm dương nổi tiếng trong dân gian xứ Kinh Bắc. Xuân về khi trời đất còn đang ngào ngạt hương hoa ngày Tết, người trong làng ngoài xã đã náo nức rủ nhau  đi chơi hội Ó. Theo những nghi thức cổ được lưu giữ, hội Ó chính thức bắt đầu từ phiên chợ Âm dương sẩm tối mùng 4 Tết. Làng ó xưa có tục thờ Thành hoàng làng bằng gà đen, do vậy đến ngày này dân trong làng ngoài xã đều mang gà đen ra chợ và thi nhau bán rẻ để làm vật tế Thần, cầu chúc may mắn cả năm. Sau phiên chợ mang đầy mầu sắc tín ngưỡng tâm linh này là hội hát quan họ diễn ra ngay tại chợ Ó suốt đêm mùng 4 Tết. Những hàng quán trong chợ bỗng chốc sáng ánh đèn nến và đây đó các bà lão bán trầu bán nước đon đả mời khách. Những liền anh liền chị khăn xếp áo the cùng nón thúng quai thao bước vào canh hát giao duyên với các làn điệu chân tình mộc mạc làm mê đắm lòng người.

Sáng mùng 5 Tết làng Ó chính thức vào hội. Làng Ó có quần thể  di tích nghè, đình đền chùa từ lâu đời. Với tín ngưỡng “Tiền thần hậu phật”, phía trước là đình Trung quân, phía sau là ngôi chùa cổ thờ Phật. Hội làng thực sự sôi động bởi nghi thức rước và tế lễ khhi làng tổ chức ruớc Thánh từ nghè về quy tụ tại đình. Để chuẩn bị cho lễ rước, từ trong năm các Giáp trong làng đã họp bàn cử ra 16 vị chức sắc lo hương khói phụng thờ trong những ngày hội. Sau khi chọn được gà đen để thờ Thần, sang ngày mùng 6 làng tổ chức rước Thàn từ các nghè về đền, đình. Đi đầu đoàn rước là cờ quạt, gươm đao, kiệu bát bửu, tiếp đến là hai ngựa, một hồng một tía, trung tâm đoàn rước là kiệu bát cống, long đình, theo sau là đội tế và dân làng. Khi các Thần được rước về đình trung quân, làng tổ chức tế bao gồm nghi thức tế của các Giáp, tế thọ hương lão, tế của dân làng và khách thập phương. Ngoài sân đình chùa, nhiều trò chơi dân gian được tổ chức như hát quan họ, chơi đu, đấu vật, đánh cờ… Cảnh hội Ó đông vui ngày trước còn vọng lại trong một bài quan họ cổ được người làng Ó lưu giữ “… Mùng 5 hội Ó, quan họ dồn về. Hội vui lắm lắm… Trầu chưa kịp têm, cau chưa kịp bổ, miếng lành miếng sổ, miếng lại quên vôi. Người có yêu tôi, thì xin cầm lấy”.

Làng Ó xưa giờ đang khởi sắc từng ngày hoà cùng nhịp sống của người dân thành phố Bắc Ninh. Trong sự sôi động ấy, các giai tầng tín nguỡng, văn hoá luôn được trân trọng gìn giữ và phát huy. Những sinh hoạt cộng đồng như hát quan họ, trò chơi cổ truyền thường xuyên được tổ chức góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá đặc sắc của quê hương.