Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh: Đền thờ họ Nguyễn, phường Phù Khê
(BNP) - Đền thờ họ Nguyễn, khu phố Phù khê Thượng, phường Phù Khê, thành phố Từ Sơn vốn được xây dựng vào năm Canh Thân, đời vua Lê Anh Tông (năm 1560) gồm 3 gian nhà lợp mái gianh. Trải qua thời gian, với nhiều lần trùng tu, đến nay đền vẫn giữ được kiến trúc xưa và được công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
Đền thờ họ Nguyễn là nơi thờ phụng các danh nhân khoa bảng và các vị tiên tổ thuộc dòng họ Nguyễn Trãi ở Phù Khê. Dòng họ Nguyễn vốn nổi tiếng với truyền thống khoa bảng, hiếu học và yêu nước, tiêu biểu có Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ. Hiện, đền còn lưu giữ được hạng mục cổng, tiền tế và hậu đường.
Phía trước đền là hồ lớn được kè đá xanh, tạo cảnh quan thoáng mát cho di tích.
Cổng đền được xây dựng lối kiến trúc truyền thống.
Tiền tế gồm 5 gian, bộ khung gỗ, kiến trúc kiểu bình đầu bít đốc, cánh miếng, cột trụ cây đèn, cửa mở 3 gian giữa.
Trên nóc tòa tiền tế đắp nổi hàng chữ “Nguyễn tộc từ đường” (chữ to) và “Bảo Đại Mậu Thìn xuân” (tức đền được trùng tu lần thứ 6 vào mùa xuân năm Mậu Thìn đời vua Bảo Đại thứ 3 - 1928).
Hầu hết các bộ phận kiến trúc tòa tiền tế đều được bào soi, chạm khắc tài nghệ trên các con chồng và các bẩy.
Chính giữa là ảnh thờ danh nhân Nguyễn Trãi.
Hậu đường: 3 gian, khung gỗ xoan, kiến trúc kiểu bình đầu bít đốc, lòng thuyền con chồng kẻ truyền, kết hợp giá chiêng. Cửa mở 3 gian, hệ thống cửa bức bàn.
Nền của đền đều được lát bằng gạch cổ…
Hiện nay, đền còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị thời Lê - Nguyễn như: Gia phả, hương án, bát bửu, cuốn thư, biển gỗ, hoành phi, câu đối…
Bia đá “Nguyễn ký kỵ thạch bi ký” niên đại năm Bảo Đại 3 (1927).
03 sắc phong, niên đại thời Nguyễn.
Vào ngày 26 tháng 2 năm Đinh Sửu (1937), Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ (hậu duệ đời thứ 17) về lễ tổ và nói chuyện tại từ đường dòng họ.
Phả đồ họ Nguyễn Trãi ở Phù Khê.
Hàng năm, dòng họ Nguyễn tổ chức giỗ tổ vào ngày 16 tháng 2 âm lịch. Vào ngày này, con cháu từ khắp nơi trong cả nước lại tụ họp đông đủ tại đền thờ để cùng ôn lại truyền thống vẻ vang của gia tộc. Đền thờ họ Nguyễn được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 112/1998 QĐ/UB, ngày 31/12/1998.