Bảo tàng tỉnh: Nơi lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh tham quan trưng bày triển lãm tại Bảo tàng tỉnh.

Nhìn lại chặng đường 25 năm qua, đặc biệt là giai đoạn đầu mới được thành lập, Bảo tàng tỉnh đứng trước muôn vàn khó khăn, thiếu thốn cả về con người, cơ sở vật chất. Đơn vị đã nhanh chóng ổn định tổ chức, kiện toàn các bộ phận chuyên môn, xây dựng quy chế làm việc và đi vào hoạt động. Đồng thời tham mưu cấp có thẩm quyền xây dựng Nhà trưng bày, đẩy mạnh công tác sưu tầm tài liệu, hiện vật và hoạt động bảo tồn di tích.

Năm 2001, Nhà trưng bày Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh được đầu tư xây dựng trên diện tích 22.000m2; năm 2006 hoàn thành, bàn giao cho Bảo tàng tỉnh quản lý, khai thác, sử dụng. Để có nguồn hiện vật phục vụ trưng bày, Bảo tàng tỉnh đã tập trung mọi nguồn lực, đẩy mạnh công tác sưu tầm, đồng thời chủ động tham mưu xây dựng cấu tạo đề cương trưng bày, lập Đề án trưng bày nội, ngoại thất Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Bên cạnh đó, hoạt động bảo tồn di tích được triển khai đồng bộ và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, đã tổ chức thống kê, kiểm kê hệ thống di tích trên địa bàn toàn tỉnh; lập hồ sơ đề nghị cấp có thẩm quyền xếp hạng cho gần 200 di tích; nhiều di tích cấp quốc gia, cấp tỉnh được trùng tu, tôn tạo như: chùa Dâu, chùa Bút Tháp, Văn Miếu Bắc Ninh…

Đông đảo cán bộ, nhân dân đến tham quan, tìm hiểu tại Bảo tàng tỉnh.

Năm 2007, nhiệm vụ bảo tồn di tích được tách khỏi Bảo tàng và thành lập một đơn vị độc lập. Từ đây, Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh hoạt động theo mô hình bảo tàng tổng hợp cấp tỉnh, có nhiệm vụ sưu tầm, lưu giữ, kiểm kê, bảo quản và trưng bày giới thiệu các sưu tập hiện vật về di sản văn hóa, về lịch sử tự nhiên và lịch sử xã hội nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hóa của nhân dân.

Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của Bảo tàng trong giai đoạn mới, Ban lãnh đạo Bảo tàng tỉnh đã triển khai đồng bộ 6 khâu công tác và đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Công tác sưu tầm tài liệu hiện vật tiếp tục được chú trọng, đến hết năm 2021, có gần 22 nghìn tài liệu hiện vật trong kho Bảo tàng, trong đó có trên 16 nghìn hiện vật gốc, nhiều hiện vật có giá trị độc đáo như: Bảo vật Quốc gia - bia Xá lợi tháp minh (niên đại 601), Bảo vật Quốc gia - bộ mộc bản sách thuốc Hải Thượng y tông tâm lĩnh của đại danh y Lê Hữu Trác; khuôn đúc trống đồng Đông Sơn...

Hoạt động nghiên cứu khoa học được Bảo tàng tỉnh chú trọng với 6 đề tài cấp tỉnh, tổ chức hàng chục hội thảo khoa học, xuất bản 10 đầu sách; lập danh mục 57 sưu tập và bộ sưu tập hiện vật; tổ chức thành công 58 cuộc trưng bày, triển lãm chuyên đề tại chỗ và lưu động, đón tiếp hàng chục nghìn lượt khách tham quan mỗi năm... Nhiều cuộc trưng bày phục vụ các sự kiện lịch sử, chính trị, văn hóa trọng đại của tỉnh Bắc Ninh, của đất nước có sức lan tỏa, thu hút sự quan tâm của đông đảo tầng lớp nhân dân.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh về việc nâng cao chất lượng, đa dạng hóa hoạt động của bảo tàng, Bảo tàng tỉnh đã nỗ lực đổi mới với nhiều giải pháp linh hoạt: đổi mới giải pháp kỹ, mỹ thuật trong trưng bày chuyên đề, xây dựng các chương trình giáo dục di sản, đưa hoạt động trải nghiệm, trò chơi dân gian phục vụ khách tham quan; đẩy mạnh hoạt động trưng bày lưu động đến các địa phương, đưa bảo tàng đến gần hơn với công chúng. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, Bảo tàng tỉnh đã chủ động đẩy mạnh hoạt động truyền thông, quảng bá, xây dựng các video, trưng bày online phục vụ công chúng trên không gian mạng.

Bảo tàng tỉnh thu hút đông đảo các em học sinh đến tham quan, tìm hiểu các giá trị di sản văn hóa.

Song song với việc triển khai các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, Bảo tàng tỉnh tiếp tục tham mưu với cấp có thẩm quyền triển khai Đề án trưng bày Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh. Năm 2018, UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt Đề án trưng bày Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh. Theo Đề án, Bảo tàng tỉnh được cải tạo nội thất, ngoại thất theo hướng “Bảo tàng thông minh”, đồng thời, sử dụng không gian bên ngoài để trưng bày một số hiện vật khối thể lớn bảo đảm phù hợp với tổng thể kiến trúc cảnh quan đô thị thành phố. Với phương pháp tiếp cận văn hóa - lịch sử và tập trung vào những giá trị cốt lõi của lịch sử, văn hóa Bắc Ninh, sau khi đề án hoàn thành, Bảo tàng Bắc Ninh sẽ trở thành một địa chỉ tham quan hấp dẫn với những sắc thái riêng biệt, độc đáo, tạo ra niềm tự hào về vùng đất Bắc Ninh năng động, phát triển, giàu bản sắc văn hóa với bạn bè và du khách.

Với những thành tích trong hoạt động sự nghiệp bảo tồn bảo tàng, 25 năm qua, Bảo tàng tỉnh đã nhiều lần được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND tỉnh khen thưởng.

Trong bối cảnh toàn cầu hoá và xu thế hội nhập quốc tế, trước những yêu cầu ngày càng cao của xã hội về hoạt động bảo tàng, trong thời gian tới, Bảo tàng tỉnh sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng công tác bảo tàng trên tất cả các lĩnh vực, góp phần đưa hoạt động sự nghiệp bảo tàng Bắc Ninh ngày càng phát triển. Đặc biệt triển khai hiệu quả Đề án trưng bày Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh, đưa Bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa di sản văn hoá mà thực sự trở thành một thiết chế văn hoá hoàn chỉnh, là điểm đến tham quan hấp dẫn, nơi quảng bá giá trị di sản văn hoá của tỉnh Bắc Ninh đến du khách, nơi phổ biến kiến thức, giáo dục lịch sử, văn hóa, nghệ thuật cho các thế hệ hôm nay và mai sau./.