Dấu ấn các kỳ Festival “Về miền Quan họ”

Festival "Về miền Quan họ - 2019".

Năm 2010, ngay sau khi Dân ca Quan họ được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Bắc Ninh tổ chức chương trình Festival đầu tiên với chủ đề “Văn hiến Bắc Ninh - Hội tụ và lan tỏa”. Đây là sự kiện văn hoá, thể thao, du lịch tổng hợp với quy mô lớn nhất từ khi tái lập tỉnh nhằm tôn vinh đất và con người Kinh Bắc. Điển nhấn của Festival đầu tiên chính là Lễ đón nhận Bằng công nhận Dân ca Quan họ Bắc Ninh - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; chương trình nghệ thuật đặc sắc với những cảnh diễn nối tiếp, đan xen nhau như một cuốn sách kể lại câu chuyện lịch sử của vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nghìn năm văn hiến đang trên đà phát triển, hội nhập. Tại chương trình, lần đầu tiên 40 nghệ nhân được UBND tỉnh tôn vinh và trao danh hiệu Nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Đây là sự ghi nhận, tôn vinh xứng đáng, kịp thời của Đảng, Nhà nước dành cho các nghệ nhân, những con người có đóng góp lớn trong việc duy trì, bảo tồn và truyền dạy Dân ca Quan họ trên địa bàn tỉnh.

Sự thành công của Festival Bắc Ninh 2010 không chỉ khẳng định truyền thống văn hiến, cách mạng vẫn đang được nối tiếp và tỏa sáng trên quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc mà còn tạo được “thương hiệu” giàu bản sắc về một miền đất cổ đầy nội lực. Từ thành công đó, năm 2014, Festival lần thứ 2 tiếp tục được tổ chức với chủ đề “Hào khí Bắc Ninh - Kinh Bắc” với biểu trưng là bức cuốn thư in bài thơ “Nam Quốc Sơn Hà” của Lý Thường Kiệt. Chọn chủ đề và biểu trưng ấy, bởi trong suốt ngàn năm lịch sử, hào khí Bắc Ninh-Kinh Bắc đã được hun đúc, bồi đắp bằng máu xương của các bậc tiền nhân cũng như tiếp tục được bồi đắp, tích tụ và bừng sáng trong những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể mà ông cha để lại từ ngàn năm như: Hệ thống di tích lịch sử văn hóa, lễ hội, làng nghề truyền thống, kho tàng truyện cổ dân gian… và nhất là di sản Dân ca Quan họ.

Festival Bắc Ninh 2010 với chủ đề “Văn hiến Bắc Ninh - Hội tụ và lan tỏa”. (Ảnh: Internet)

Kỷ niệm 10 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, năm 2019, Festival “Về miền Quan họ” được tổ chức với chủ đề “Rạng rỡ miền Quan họ”. Đây là dịp để đánh giá kết quả 10 năm thực hiện cam kết với UNESCO trong triển khai các nhiệm vụ, giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh; tiếp tục quảng bá, giới thiệu với bạn bè quốc tế và trong nước về những giá trị tinh hoa, độc đáo, đặc sắc của Dân ca Quan họ Bắc Ninh nói riêng và lịch sử truyền thống văn hóa của vùng quê Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Điểm mới của chương trình Festival năm 2019 được diễn ra trong thời gian và không gian lớn. Bên cạnh sự có mặt của các liền anh, liền chị tại 44 làng Quan họ gốc ở Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh cũng mời 5 làng quan họ gốc tại tỉnh Bắc Giang cùng tham gia chương trình. Cùng với đó, chương trình có sự giao lưu giữa Dân ca Quan họ Bắc Ninh với các loại hình di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã được UNESCO vinh danh như: Hát Xoan; Ví dặm; Nhã nhạc cung đình Huế; Cồng chiêng Tây Nguyên; Đờn ca tài tử; Bài Chòi, góp phần làm tăng thêm nét đặc sắc cho chương trình.

Festival Bắc Ninh 2014 với chủ đề "Hào khí Bắc Ninh - Kinh Bắc”.

Đến hẹn lại lên, năm 2023, Bắc Ninh tổ chức Festival “Về miền Quan họ - 2023”, kết nối tinh hoa các di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO ghi danh. Festival diễn ra từ ngày 24 - 28/02/2023 tại thành phố Bắc Ninh và các huyện, thành phố trong tỉnh. Điểm nhấn của Festival lần này, là các chương trình nghệ thuật giới thiệu, biểu diễn những nét văn hoá độc đáo của di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại - Dân ca Quan họ Bắc Ninh; đồng thời có sự hiện diện của các di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO ghi danh: Nhã nhạc Cung đình (Huế); hát Xoan (Phú Thọ); Bài Chòi (Quảng Nam); Đờn ca tài tử Nam bộ (Bạc Liêu); Dân ca Ví dặm (Hà Tĩnh); Cồng chiêng Tây Nguyên (Đắk Lắk). Đây là cơ hội để các địa phương giao lưu, học tập trao đổi kinh nghiệm để thực hiện hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa mà Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, đồng thời gắn việc phát huy các giá trị di sản văn hóa phi vật thể với phát triển du lịch, thúc đẩy liên kết vùng, miền trong hợp tác phát triển du lịch.

Các kỳ Festival thu hút đông đảo người dân, du khách tham dự.

Cùng với các kỳ Festival, nhiều sự kiện lớn của tỉnh cũng được gắn với các hoạt động văn hóa đa dạng, phong phú. Nổi bật như: Các chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ” năm 2012, năm 2015; chương trình Kỷ niệm 185 năm thành lập và 20 năm tái lập tỉnh Bắc Ninh vào năm 2017; Kỷ niệm 190 năm thành lập và 25 năm tái lập tỉnh Bắc Ninh vào năm 2022… thu hút hàng vạn người dân, du khách tham dự, để lại ấn tượng sâu sắc về một Bắc Ninh đậm đà bản sắc văn hiến cũng như đầy tiềm năng phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội; là điểm hẹn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước; là điểm đến của khách du lịch.

Có thể thấy, Festival “Về miền Quan họ” là minh chứng của tỉnh Bắc Ninh khẳng định với UNESCO luôn giữ đúng cam kết bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị của Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Chắc chắn, sau mỗi dịp Festival, mảnh đất Bắc Ninh – Kinh Bắc sẽ càng thêm “giàu có” với những bản sắc văn hóa truyền thống, đang tiếp tục vươn mình, phấn đấu xây dựng tỉnh Bắc Ninh phát triển nhanh, bền vững theo hướng văn minh, hiện đại./.