Giá trị di tích Đình làng Lương Xá

Đình Lương Xá đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia (nguồn internet).

Trải qua thăng trầm của lịch sử, năm 1953, thực hiện chủ trương tiêu thổ kháng chiến, đình Lương Xá đã bị hạ giải hoàn toàn. Hòa bình lập lại, nhân dân địa phương đã dựng lại một miếu nhỏ để làm nơi thờ tự; năm 1976, phục dựng lại tòa Hậu cung 2 gian; năm 1994, tòa Đại đình 3 gian 2 chái được phục hồi trên vị trí cũ và xây dựng nhà bia; năm 1996, xây dựng cổng đình; năm 2010, tòa Hậu cung tiếp tục được tu bổ thành 3 gian, cùng với tòa Đại đình tạo thành mặt bằng kiến trúc hình chữ Nhị như hiện nay; năm 2014, xây dựng nhà tạo soạn 3 gian bên trái Đại đình.

Hiện nay, đình Lương Xá có hệ thống kiến trúc tương đối hoàn chỉnh, bao gồm: Đại đình, Hậu cung, Nghi môn, nhà tạo soạn, nhà bia, sân đình...

Kiến trúc của đình được xây dựng dựa trên nguyên tắc của thuật phong thuỷ truyền thống, đó là trước mặt đình có một hồ nước tạo thế tụ thuỷ mang lại sự thịnh vượng đầy đủ cho dân làng, xung quanh là khu dân cư trù mật. Đình quay mặt hướng Tây, theo quan niệm thì đây là hướng đầy dương khí, sáng sủa, tránh được giá rét.

Trong đình còn bảo lưu được nhiều hiện vật có giá trị cao về lịch sử, điêu khắc, nghệ thuật, tư liệu như: bia đá “Thưởng Xuân đình bi” có niên đại tạo tác thời Lê, 05 đạo sắc phong thời Nguyễn, hộp sắc, bát hương, hoành phi, câu đối.....

Theo sắc phong và tư liệu tại địa phương, đình Lương Xá thờ Thành hoàng là Thái úy Tô Hiến Thành (1102 - 1179), quê quán xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng, Hà Nội. Ông là người văn võ toàn tài, nổi tiếng tài năng được vua Lý Anh Tông cho mời vào cung làm việc. Năm 1138, nhân dịp có khoa thi, Tô Hiến Thành xin vua dự thi và đỗ đạt cao, được nhà vua trọng dụng giao cho những việc quan trọng

Ngoài thờ Thành hoàng làng là Thái úy Tô Hiến Thành, Lương Xá còn phối thờ các vị Tiên hiền đỗ đại khoa: Trạng nguyên Vũ Giới, Thám hoa Phạm Quang Tiến, Hoàng giáp Vũ Kính, Hoàng giáp Đào Phùng Thái, Tiến sĩ Phương Kính Trung, Tiến Sĩ Lương Phùng Thời, Tiến sĩ Vũ Cẩn

Từ năm 1996, với truyền thống tôn kính hiền tài, trọng đạo học, dân làng Lương Xá đã lập quy ước, những người con của quê hương có học vị từ Tiến sĩ trở lên khi mất sẽ được đưa vào đình để ghi danh, phối thờ.

Hoạt động lễ hội ở Lương Xá thường xuyên được tổ chức vào ngày 14,15 tháng Giêng, góp phần bảo tồn, làm giàu và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, với nhiều nghi lễ, trò chơi dân gian mang tính biểu tượng được bảo tồn truyền thụ cho các thế hệ sau.

Đình Lương Xá có giá trị lịch sử tiêu biểu, nơi lưu niệm sâu sắc các danh thần, danh nhân khoa bảng, truyền thống hiếu học của quê hương và đất nước.

Với những giá trị nêu trên, năm 2016, Đình làng Lương Xá, xã Phú Lương, huyện Lương Tài đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc Gia.