Đình làng Đình Bảng

Đình làng Đình Bảng (Ảnh nguồn: Internet).

Suốt hơn 200 năm kể từ khi khởi dựng, đến nay, đình Đình Bảng đã đi vào đời sống tình cảm và là niềm tự hào của người xứ Bắc cũng như nhân dân cả nước:

"Thứ nhất là đình Đông Khang

Thứ nhì Đình Bảng, vẻ vang đình Diềm".

Ngày nay, đình Đông Khang thì không còn, đình Diềm trước có 5 gian (nay còn 3 gian). Chỉ có đình Đình Bảng còn tương đối nguyên vẹn ban đầu.

Nguyên trước Đình làng Đình Bảng có cả tam quan, cửa giữa xây hai trụ gạch kiểu lồng đèn cao, hai bên có cửa cuốn tò vò giả mái, phía sau là khoảng sân rộng, hai bên là hai dãy tả vu và hữu vu. Cũng như mọi ngôi đình khác, công trình quan trọng nhất của Đình về mặt kiến trúc nghệ thuật là toà Bái đường (Đại Đình).

Tòa Bái đường có hình chữ nhật, dài 20m, rộng 14m chia làm bảy gian, hai chái nằm trên nền cao bó đá xanh có hai bậc cấp. Vẻ đồ sộ của đình thể hiện qua phần mái toả rộng chiếm 2/3 chiều cao tổng thể và 6 hàng, khoảng 60 cột lim lớn nhỏ có đường kính từ 0,55 - 0,65m được đặt trên các tảng đá xanh vuông vức.

Khi bước vào trong đình, chúng ta bị cuốn hút bởi tất cả sự tinh hoa của nghệ thuật chạm khắc thế kỷ XVIII thể hiện từ bức cửa võng lớn ở cung giữa thuộc gian ngoài, bức võng phủ kín một diện rộng, kéo dài từ thượng lương xuống hạ xà và mở ngang hết một gian. Cửa võng được chạm lộng kết hợp chạm nổi tinh xảo trên cả 7 lớp, 9 ô các đề tài tứ linh, tứ quý.... phía trên bức cửa võng là bức trần gỗ che kín mái gian giữa với hình trang trí là một con chim phượng xoè rộng cánh tới các vầng vân mây quanh đó.

Hoa văn trang trí trên các cấu kiện kiến trúc khác rất đa dạng, chạm trổ tinh vi, chau chuốt, hài hoà. Kết cấu bộ khung đình khá vững chắc, gắn với nhau bằng các loại mộng theo lối chồng giường "thượng tam, hạ tứ". Mỗi bức chạm khắc ở đình là một tác phẩm nổi tiếng độc nhất vô nhị: Bức "bát mã quần phi" thể hiện sự sống động, thấy được sự phóng khoáng và nét thanh bình của mảnh đất này qua hình ảnh và tư thế của từng chú ngựa; Bức Lưỡng nghê phục chầu, con đực, con cái, mỗi con một vẻ. Những bức chạm rồng tuyệt xảo: Long vân đại hội, Ngũ long tranh châu, Lục long ngự thiên...từng bức, từng bức gợi tả bao điều.

Diễn ra từ ngày 14-16/2 âm lịch, Lễ hội Đình Bảng để tưởng nhớ 3 nhiên thần là Cao Sơn Đại Vương (Thần Núi), Thủy Bá Đại Vương (Thần Nước), Bạch Lệ Đại Vương (Thần Đất) và 6 vị thần là 6 vị tổ của 6 dòng họ có công xây dựng lại làng sau cuộc tàn phá của quân Minh vào thế kỷ XV.

Qua bao thăng trầm của lịch sử, cùng với vẻ đẹp về quy mô kiến trúc, nghệ thuật chạm khắc, nghệ thuật trang trí,… Đình làng Đình Bảng đã được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia từ năm 1961.