Làng Dương Lôi - Nơi có nhiều di tích lịch sử Quốc gia

Chùa Cha Lư (Nguồn internet).

Thời Bắc thuộc, Dương Lôi thuộc Hương Diễn Uẩn, châu Cổ Pháp, quận Giao Chỉ, vào thời Tiền Lê, cây gạo trong làng bị sét đánh, khiến thân cây hiện ra bài sấm ngữ. Năm 1010, Lý Công Uẩn lên ngôi Hoàng Đế, kể từ đó làng Dương Lôi ra đời. “Lôi” có nghĩa là “Sấm” nên dân làng trong vùng thường gọi là “kẻ Đình” hay làng “Đình Sấm”.

Với bề dày lịch sử, làng Dương Lôi hiện còn rất nhiều các di tích quý giá: Đền Sấm, chùa Cha Lư, chùa Càn Nguyên, đền thờ Lý Thánh Mẫu… Nằm trên dải đất cao đẹp ở phía Đông Nam, làng Dương Lôi nổi tiếng với một ngôi đình được xây dựng vào thời Lê năm 1626, thờ thân Mẫu vua Lý Công Uẩn. Phía sau đình là chùa Cha Lư (Minh Châu) với bình diện kiến trúc theo kiểu chữ quốc ngữ (nội công ngoại quốc), qua nhiều lần tu sửa nay chỉ còn lại nhà Tổ giáp với chính điện ở phía sau hồi.

Tại đền Miễu, làng Dương Lôi, nay thờ bà Phạm Thị và 8 vị vua nhà Lý, truyền rằng sau khi lên ngôi Hoàng đế, vua Lý Thái Tổ đã xuôi thuyền theo đường sông về quê, cho dân làng tiền vàng để xây dựng đền Miễu thờ thân Mẫu. Đền được xây dựng ở khu đồng Miễu cách xóm Sau, nơi sinh ra vua khoảng 500m.

Hiện nay, làng Dương Lôi có một hệ thống di tích lịch sử văn hoá phong phú. Nơi đây còn lưu giữ được rất nhiều cổ vật : 8 ngai vua, 8 bài vị, 9 đạo sắc phong, chuông đồng, bia đá…Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, làng Dương Lôi không những đóng góp về kinh tế mà góp phần bảo tồn những di sử quý giá cho nhân loại. Năm 1993, chùa Cha Lư và đình Dương Lôi được cấp Bằng công nhận di tích lịch sử văn hoá Quốc gia; năm 2009, đền Miễu làng Dương Lôi được đón nhận Bằng di tích lịch sử văn hóa Quốc gia.

Cứ đến 12/2 âm lịch hàng năm, để tưởng nhớ ngày sinh của Lý Công Uẩn, hội làng Dương Lôi được tổ chức với nhiều trò chơi dân gian: cờ tướng, chọi gà, hát quan họ dưới nước, trên đình, thi nấu cơm, têm trầu cánh phượng, tổ tôm điếm…Đặc biệt là truyền thống “lò vật” nổi tiếng ở vùng Cổ Pháp, thu hút nhiều du khách tứ phương.

Có thể nói, hệ thống di tích văn hóa - lịch sử của làng cổ Dương Lôi chứa đựng nhiều giá trị nghệ thuật kiến trúc tín ngưỡng của người Việt ta hàng ngàn năm qua. Đó là những sử liệu quý giá có thể giúp các nhà khoa học nghiên cứu tiến trình phát triển của vùng quê này suốt cả ngàn năm qua.