Quan họ là kết tinh sinh hoạt dân ca Việt Nam

Sau ba ngày làm việc khá vất vả tại các làng Quan họ, ông có cảm nhận gì về Quan họ Bắc Ninh?

- Trước hết, Quan họ là một sinh hoạt văn hóa rất quan trọng. Sinh hoạt Quan họ góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống không chỉ cho người dân Bắc Ninh mà cả đất nước này.

Văn hóa của mỗi quốc gia luôn có hai bộ phận: hiện đại và truyền thống, chúng luôn có tác động qua lại, ảnh hưởng, hỗ trợ cho nhau. Hiện nay, có rất nhiều nguy cơ tác động đến sinh hoạt văn hóa truyền thống như hiện đại hóa, công nghiệp hóa, đô thị hóa.

Theo tôi, Quan họ chính là một trong những yếu tố gìn giữ các mối quan hệ trong xã hội và giữa mọi người...

Giáo sư có thể cho thí dụ?

- Không cần phải tụ tập đám đông, người ta có thể nghe âm nhạc một mình bằng head phone (tai nghe). Còn khi nghe và sinh hoạt âm nhạc truyền thống, người ta đều có sự trao đổi với nhau. Tôi hát, anh có thể nghe và ngược lại, đó là một mối liên hệ xã hội. Chính vì thế mà Quan họ cũng là một phương tiện có thể nối kết con người.

Do đó, tôi xin nhắc lại, sinh hoạt Quan họ đóng vai trò rất quan trọng trong xã hội, không chỉ với người Bắc Ninh mà với cả nước Việt Nam. Và có thể coi Quan họ là một kết tinh của sinh hoạt dân ca Việt Nam.

Nếu bảo tồn thành công văn hóa Quan họ thì chúng ta có thể đưa ra được kinh nghiệm cho cả các nước chung quanh và trên thế giới trong việc bảo tồn văn hóa truyền thống. Bởi vì không chỉ Việt Nam có sinh hoạt dân ca, mà nhiều nước Đông - Nam á và trên thế giới cũng vậy.

Ông có ấn tượng gì về các nghệ nhân Quan họ?

- Tôi đã nghe một số nghệ nhân cao tuổi ở các làng Quan họ hát, khi tôi hỏi, các cụ nói có thể nhớ được hơn 100 bài, tôi rất thích và khâm phục vì họ không có văn bản ghi chép gì mà có thể thuộc được như vậy.

Kỹ năng xử lý giọng hát của họ, tôi cho rằng đó là những kỹ thuật rất quý của con người. Đặc biệt là khi nhiều người không biết chữ, không học nốt nhạc, với phương pháp truyền khẩu, họ có thể nắm bắt được các kỹ thuật hát dân ca, tôi cho rằng điều đó rất quan trọng.

Ông có thể góp ý gì với việc bảo tồn văn hóa Quan họ của Việt Nam?

- Vấn đề bảo tồn không chỉ của riêng một ai mà tất cả mọi người đều phải nỗ lực. Ông bà, bố mẹ thì nên bắt đầu dạy cho con cái nhiều hơn. Phải có một sự kết nối giữa Trường Văn hóa - Nghệ thuật Bắc Ninh với Đoàn Quan họ. Nên có nhiều ấn phẩm Quan họ tới tất cả mọi người. Đối với những người ở nơi khác, phải làm cho họ cảm thấy thích thú và yêu Quan họ...

Sắp tới giáo sư sẽ quay lại Việt Nam chứ?

- Tất nhiên tôi sẽ tiếp tục quay lại và tiếp tục nghiên cứu Quan họ, cùng với các nhà nghiên cứu âm nhạc của Việt Nam.

Xin cảm ơn giáo sư!