Mồng 5 Hội Ó chẳng cho nhau về

Ảnh minh họa.

Làng Ó nằm cạnh quốc lộ 1A cũ, còn có tên chữ là Xuân Ổ với 02 xóm lớn là Ó Chợ và Ó Chè (nay là thôn Xuân Ổ A và Xuân Ổ B). Xưa kia, vùng đất này có dòng sông Tiêu Tương chảy qua, dọc đôi bờ cư dân Việt cổ về đây sinh cơ lập nghiệp tạo dựng làng xóm, quê hương. Bề dày lịch sử văn hoá của đất và người nơi đây được kết tinh bởi những lễ hội dân gian truyền thống đặc sắc mang đậm phong vị riêng của làng quê xứ Bắc.

Theo tục lệ, hội Ó được bắt đầu từ phiên chợ Âm dương sẩm tối ngày mùng 4 Tết. Cứ đến ngày này, dân trong làng đều mang gà đen ra chợ bán để làm vật tế Thần, cầu chúc may mắn cả năm. Ngoài ra, người ta còn mua bán những đồ cũ kỹ với quan niệm “mua may, bán rủi”, làm phúc cho “người âm”. Sau những cuộc mua bán tín ngưỡng này là hội hát Quan họ diễn ra ngay tại chợ suốt đêm. Những “bọn” Quan họ của các làng xung quanh khăn xếp áo the cùng nón thúng quai thao bước vào canh hát giao duyên với các làn điệu chân tình, mộc mạc làm mê đắm lòng người.

Sáng mùng 5 Tết, làng Ó chính thức vào hội. Hội Ó vừa là hội chùa, vừa là hội đình, đền, kéo dài đến hết ngày 12 tháng Giêng (Âm lịch). Với tín ngưỡng “Tiền Thần hậu Phật”, hội làng Ó thực sự sôi động bởi nghi thức rước Thánh từ nghè về quy tụ tại đình và tế lễ. Sau khi chọn được gà đen để thờ Thần, ngày mùng 6, làng tổ chức rước. Khi các Thần được rước về Đình Trung quân, làng tổ chức tế lễ bao gồm nghi thức tế của các Giáp, tế thọ hương lão, tế của dân làng và khách thập phương. Ngoài ra, tại sân đình, chùa, nhiều trò chơi dân gian được tổ chức như: Hát Quan họ, chơi đu, đấu vật, đánh cờ…

Cảnh hội Ó đông vui ngày trước còn vọng lại trong một bài quan họ cổ được người làng Ó lưu giữ: “… Mùng 5 chợ Ó, Quan họ dồn về, hội vui lắm lắm, chưa kịp đi tắm, chưa kịp gội đầu, trầu chưa kịp têm, cau chưa kịp bổ, miếng lành miếng sổ, miếng lại quên vôi, người có yêu tôi, thì xin cầm lấy”.

Làng Ó xưa giờ đang khởi sắc từng ngày hoà cùng nhịp sống nhộn nhịp của người dân thành phố Bắc Ninh. Trong sự sôi động ấy, các giai tầng tín nguỡng, văn hoá, sinh hoạt cộng đồng thường xuyên được tổ chức, trân trọng gìn giữ, qua đó, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá đặc sắc của quê hương.