Nhà thờ họ Lê Lục chi - Công trình văn hoá tiêu biểu của dòng họ và Nhân dân địa phương

Cổng Nhà thờ họ Lê Lục chi.

Nhà thờ họ Lê Lục chi hiện thờ cúng tổ tiên của dòng họ. Căn cứ vào nội dung bản gia phả họ thì gia tộc có nguồn gốc phát tích thuộc dòng dõi nhà Tiền Lê - hậu duệ của vua Lê Trung Tông. Cụ tổ Lục chi tự là Phúc Chính, tổ mẫu hiệu Từ Nhân, sinh 6 người con, sau phát triển thành họ Lê Lục chi, bao gồm họ Lê Bá (2 chi), họ Lê Danh, họ Lê Đắc và 2 con gái thành 2 chi họ riêng.

Toàn cảnh nhà thờ họ Lê Lục chi.

Theo gia phả, từ cụ tổ phát tích đến nay được 40 đời. Đây là một gia tộc lớn với hàng nghìn nhân khẩu sinh sống ở nhiều địa phương trên cả nước nhưng tập trung chủ yếu ở làng Xà Đông, xã Tam Giang.

Ban thờ chính Nhà thờ họ Lê Lục chi.

Nhà thờ họ Lê Lục Chi hiện nằm ở giữa làng, có công trình có kiến trúc hình chữ Nhất gồm 3 gian, xây theo kiểu một tầng hai mái tay ngai, phía trước để dải hiên rộng, đỉnh nóc đắp 4 chữ Hán “Tổ triệu tông bồi”; hai bên tường hồi xây cột trụ. Trên cột trụ trang trí lồng đèn cánh phong, sấu chầu và đôi câu đối cổ.

Đỉnh nóc đắp nổi 4 chữ Hán “Tổ triệu tông bồi”.

Toàn bộ kết cấu các công trình làm bằng gỗ xoan, liên kết bởi 4 hàng cột ngang, 3 hàng cột dọc. Hai vì giữa liên kết theo kiểu “tiền kẻ hậu bẩy câu đầu giá chiêng”.

Hệ thống cửa và kết cấu công trình làm bằng gỗ xoan.

Trang trí kiến trúc chủ yếu tập trung trên các đầu bẩy, bẩy hiên, con rường với các đề tài vân mây, hình học và hoa lá cách điệu… thể hiện bằng nghệ thuật chạm nổi với những đường nét mềm mại, trau truốt và tinh tế.

Trên các đầu bẩy, bẩy hiên, con rường được trang trí vân mây, hoa lá cách điệu.

Đặc biệt, nhà thờ còn giữ được bốn bức cốn cổ, hai bức cốn bên ngoài chạm khắc với chủ đề tứ linh, hình long cuốn thuỷ, hai bức bên trong chạm hoa văn hình học cách điệu. Các nét chạm khắc tinh xảo mang đậm phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.

Tấm bia đá bên ngoài hiên nhà thờ.

Hiện di tích còn bảo lưu được các hiện vật có giá trị như: Ngai thờ, hương án, hoành phi, câu đối… Các hiện vật có niên đại thế kỷ XX - XXI.

Bức hoành phi được lưu giữ trong nhà thờ.

Hàng năm họ Lê Lục chi tổ chức giỗ tổ vào ngày 13 tháng Giêng. Các thành viên trong dòng họ về đây hợp quần thắp hương, làm lễ và đọc văn tế tổ, ôn lại lịch sử truyền thống dòng họ, quê hương và khuyến khích nhau cùng phấn đấu để xứng đáng với tổ tiên. Ngoài ra các ngày tuần rằm, mồng một hàng tháng, con cháu trong dòng họ vẫn đến nhà thờ thắp hương cúng lễ.

Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh Nhà thờ họ Lê Lục chi.

Nhà thờ họ Lê Lục chi được UBND tỉnh xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa tại Quyết định số 1160/QĐ-UBND ngày 30/08/2012.