Đền thờ Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính

24/02/2025 07:30

(BNP) - Đền thờ Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính tọa lạc tại khu phố Doi Sóc, phường Phù Chẩn, thành phố Từ Sơn. Theo gia phả dòng họ, đền thờ được xây dựng từ đời vua Lê Thần Tông, niên hiệu Đức Long năm thứ 3 (1631). Trải qua thời gian, đền thờ thường xuyên được tôn tạo và bảo vệ, trở thành nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của gia tộc và là nơi tưởng niệm, giáo dục về lịch sử dòng họ, truyền thống quê hương, dân tộc.

Toàn cảnh Đền thờ Nguyễn Xuân Chính.

Đền là nơi an vị, bài vị Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính và các bậc tiên tổ họ Nguyễn Xuân ở làng Phù Chẩn. Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính (1588-1676), sinh năm Mậu Tý. Năm 50 tuổi đỗ Hội nguyên, Đình nguyên, Đệ nhất giáp tiến sỹ cập đệ đệ nhất danh (Trạng nguyên) khoa Đinh Sửu niên hiệu Dương Hòa 3 (1637) đời Lê Thần Tông, liên tục đỗ đầu 3 kỳ thi, là người tinh binh thư, tường sách lược. Ông làm quan đến chức Lại bộ Tả thị lang, Nhập thị kinh diên, tước Đạo Ngạn bá. Sau khi mất được tặng Thượng thư Bộ lại, tước Đạo Ngạn hầu, tạ thế năm Bính Thìn, thọ 89 tuổi. Dân gian gọi ông là Trạng Cháy.

Bài vị Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính.

Đền thờ lưu giữ được nhiều hiện vật tiêu biểu.

Hiện nay, đền thờ Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính gồm các công trình: Tiền tế và Hậu cung. Tiền tế 1 gian 2 chái 4 mái đao cong, khung gỗ xoan, liên kết bởi 4 hàng cột ngang, 2 hàng cột dọc. Hậu cung 3 gian, khung gỗ xoan, kết cấu kiến trúc kiểu “vì kèo” bào trơn không chạm khắc. Cửa mở ở 3 gian, hệ thống cửa bức bàn.

Bia đá.

Các hiện vật tiêu biểu gồm: 01 bia tứ diện năm Chính Hòa 17 (1696); 02 bia đá thời Nguyễn; 01 cuốn gia phả thời Nguyễn; 01 hoành phi thời Nguyễn; 01 đôi câu đối thời Nguyễn; 01 bộ chấp kích, 01 bộ bát bửu, 01 ngai thờ, 02 ngựa thờ, 06 đôi câu đối, 01 hương án thế kỷ thứ XX…

Cuốn gia phả thời Nguyễn.

Với nhiều giá trị lịch sử, văn hoá, đền thờ trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính được xếp hạng là Di tích lưu niệm danh nhân cấp tỉnh tại Quyết định số 165/CT, ngày 24/2/1998. 

Cổng vào đền thờ Nguyễn Xuân Chính.

Ngày 20/11/2024, Bộ trưởng Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 3541/QĐ-BVHTTDL công nhận đền thờ Nguyễn Xuân Chính là di tích lịch sử Quốc gia.

Lãnh đạo Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, thành phố Từ Sơn trao Bằng “Di tích lịch sử cấp Quốc gia đền thờ Nguyễn Xuân Chính” cho phường Phù Chẩn và dòng họ Nguyễn Xuân.

Ngày 5/1/2025, Đảng ủy, HĐND, UBND phường Phù Chẩn (thành phố Từ Sơn) tổ chức Lễ đón nhận Bằng “Di tích lịch sử cấp Quốc gia đền thờ Nguyễn Xuân Chính”. 

H.H