Đại Bi tự

Chùa Đại Bi (Nguồn Internet).

“Đại Bi tự” nằm trên đỉnh núi Ngoan Sơn, vốn được khởi dựng từ lâu đời, đến thời Lê Trung Hưng được trùng tu và mở rộng với quy mô rất lớn theo kiểu “trăm gian” và từng là trung tâm Phật giáo của vùng. Khi ấy, ngôi chùa, ngoài Tam Bảo, còn có gác chuông, hậu đường, hai bên hành lang, nhà mẫu, nhà tổ, nhà sư, nhà khách. Thực hiện lệnh tiêu thổ kháng chiến chống Pháp, ngôi chùa cổ bị phá dỡ. Đến năm 1990, dân làng dựng tạm mấy gian Tam Bảo có quy mô nhỏ để làm nơi thờ Phật. Năm 2004-2005, dân làng Thượng cùng nhau quyên góp, công đức phục dựng lại ngôi Tam Bảo của chùa với quy mô lớn theo dáng vẻ truyền thống.

Hiện nay, chùa có mặt bằng kiến trúc kiểu chữ Đinh, gồm: Tiền đường và Thượng điện. Tiền đường 5 gian với bộ khung đỡ mái bằng gỗ lim, 6 hàng cột ngang, 4 hàng cột dọc to khoẻ vững chắc, vì nóc chồng rường giá chiêng, trên nóc đắp nổi 3 chữ Hán “Đại Bi tự”. Tiền đường kết cấu 1 tầng 2 mái tay ngai, cột trụ cánh phong, cửa mở cả 5 gian. Thượng điện gồm 3 gian bộ khung gỗ, liên kết với 4 hàng cột dọc, 4 hàng cột ngang.

Giá trị nổi bật của “Đại Bi tự” là 5 thác bản văn bia còn lưu được tại chùa đều có niên đại vào thời Lê Trung Hưng, gồm: “Đại Bi tự” niên đại Chính Hòa 24 (1703); “Hậu Phật bi ký” niên đại Vĩnh Thịnh 3 (1707); “Sáng lập thạch bi, Toàn thôn ký kết, Cùng lập giao ước” niên đại Vĩnh Thịnh 4 (1708); “Hậu Phật bi ký” niên đại Cảnh Hưng 16 (1755); “Hậu Phật bi ký, Đồng thôn lệ ký” niên đại Cảnh Hưng 20 (1759).

“Đại Bi tự” từng là danh lam cổ tự, đã góp phần làm nên văn hiến xứ Kinh Bắc - Bắc Ninh. Bởi vậy năm 2010, chùa đã được xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.